Onderzoek door dr. Pepijn van Houwelingen
Dat schaalvergrotingen economisch voordeliger zouden zijn,
is een van de grote mythes van onze tijd
De afgelopen decennia zijn Nederlandse scholen, ziekenhuizen, gemeenten en andere publieke instellingen door fusies, overnames en herindelingen enorm snel in omvang gegroeid en behoren ze inmiddels tot de grootste ter wereld. Deze schaalvergroting is (veel) te ver doorgeschoten waardoor deze instellingen niet langer efficiënt functioneren. Daarnaast leidt schaalvergroting onvermijdelijk tot bureaucratisering, meer sociale ongelijkheid en is het een bedreiging voor onze vrijheid, democratie en ons welbevinden. Dit terwijl er doorgaans veel verzet is tegen het opheffen en samenvoegen van bijvoorbeeld scholen, ziekenhuizen en gemeenten. Hoe heeft het dan toch zover kunnen komen? En waarom lijkt deze tendens naar steeds grotere instituties ondanks alle negatieve effecten en een ontbrekend democratisch mandaat maar niet gekanteld te kunnen worden?
We leven in een technocratisch tijdperk dat wordt gekenmerkt door een bijzonder sterk verlangen ‘grenzen’ zo ver mogelijk op te schuiven en waar mogelijk het liefst helemaal af te schaffen. Grenzen zijn inefficiënt en zouden ‘niet meer van deze tijd’ zijn. Verbinding is beter dan afsluiting. Muren moeten afgebroken en bruggen gebouwd worden. De nadelige gevolgen van deze ‘microfobie’, deze ‘angst voor grenzen’, niet alleen plat bekeken voor het efficiënt en effectief kunnen opereren van onze instituties maar op de mentaliteit en cultuur van de moderne mens als geheel zijn ronduit massief te noemen.
Het onderzoek van Pepijn is interessant voor iedereen die op een of andere manier – bijvoorbeeld als inwoner van een heringedeelde gemeente, als medewerker van een gefuseerde zorginstelling of als ouder van een kind op een schoollocatie die met sluiting bedreigd wordt – rechtstreeks met de gevolgen van schaalvergroting of, dit is het meer algemene thema van dit onderzoek, het verdwijnen van grenzen te maken heeft.
Publicatiedatum: 15 november!